کد مطلب:162463 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:139
کسایی مروزی
ابوالحسن یا ابواسحاق كسایی مروزی به سال 341 ه.ق. در مرو متولد شد. وی نخست مداح سامانیان و نیز مداح عبدالله بن احمد عتبی وزیر نوح بن منصور بود، لكن بعدها از مداحی دست كشید و به سرودن اشعاری در پند و اندرز و مدح و رثای اهل بیت علیهم السلام پرداخت. او یكی از بزرگترین گویندگان ادب فارسی در قرن چهارم و نخستین شاعر پارسی زبان است كه مرثیه ی عاشورایی سروده است. با توجه به شواهد قطعی تاریخی و آثار این سخنور بزرگ، تردیدی در تشیع او وجود ندارد. از اشعار او در حدود 200 بیت باقی مانده است. او اندكی بعد از سال 394 ه.ق. وفات یافته است. [1] .
بیزارم از پیاله وز ارغوان و لاله
ما و خروش و ناله، كنجی گرفته مأوا
دست از جهان بشویم، عز و شرف نجویم
مدح و غزل نگویم، مقتل كنم تقاضا
میراث مصطفی را، فرزند مرتضی را
مقتول كربلا را، تازه كنم تولا
آن میر سربریده، در خاك و خون تپیده
از آب ناچشیده، گشته اسیر غوغا
تنها و دل شكتسه، بر خویشتن گرسته
از خانمان گسسته وز اهل بیت و آبا
از شهر خویش رانده وز ملك برفشانده
مولی ذلیل مانده، بر تخت ملك مولی
مجروح خیره گشته، ایام تیره گشته
بدخواه چیره گشته، بی رحم و بی محابا
صفین و بدر و خندق حجت گرفته با حق
خیل یزید احمق، یك یك به خونش كوشا
پاكیزه آل یاسین، گمراه زار و مسكین
وان كینه های پیشین، آن روز گشته پیدا
آن پنج ماهه كودك، باری چه كرد، ویحك
كز پای تا به تارك، مجروح شد مفاجا؟
بیچاره شهربانو، مصقول كرده زانو
بیجاده گشته لولو، بر درد ناشكیبا
آن زینب غریوان، اندر میان دیوان
آل زیاد و مروان نظاره گشته عمدا
مؤمن چنین تمنا هرگز كند؟نگو، نی
چونین نكرد مانی، نه هیچ گبر و ترسا
آن بی وفا و غافل، غره شده به باطل
ابلیس وار جاهل، كرده به كفر مبدا
رفت و گذاشت گیهان، دید آن بزرگ برهان
وین رازهای پنهان، پیدا كنند فردا
تخم جهان بی بر، این است و زین فزون تر
كهتر عدوی مهتر، نادان عدوی دانا
بر مقتل ای كسایی، برهان همی نمایی
گر هم بر این بپایی، بی خار گشت خرما
مؤمن درم پذیرد تا شمع دین بمیرد
ترسا به زر بگیرد، سم خر مسیحا
تا زنده ای چنین كن، دلهای ما حزین كن
پیوسته آفرین كن بر اهل بیت زهرا
بیزارم از پیاله وز ارغوان و لاله
ما و خروش و ناله، كنجی گرفته مأوا
دست از جهان بشویم، عز و شرف نجویم
مدح و غزل نگویم، مقتل كنم تقاضا
میراث مصطفی را، فرزند مرتضی را
مقتول كربلا را، تازه كنم تولا
آن میر سربریده، در خاك و خون تپیده
از آب ناچشیده، گشته اسیر غوغا
تنها و دل شكتسه، بر خویشتن گرسته
از خانمان گسسته وز اهل بیت و آبا
از شهر خویش رانده وز ملك برفشانده
مولی ذلیل مانده، بر تخت ملك مولی
مجروح خیره گشته، ایام تیره گشته
بدخواه چیره گشته، بی رحم و بی محابا
صفین و بدر و خندق حجت گرفته با حق
خیل یزید احمق، یك یك به خونش كوشا
پاكیزه آل یاسین، گمراه زار و مسكین
وان كینه های پیشین، آن روز گشته پیدا
آن پنج ماهه كودك، باری چه كرد، ویحك
كز پای تا به تارك، مجروح شد مفاجا؟
بیچاره شهربانو، مصقول كرده زانو
بیجاده گشته لولو، بر درد ناشكیبا
آن زینب غریوان، اندر میان دیوان
آل زیاد و مروان نظاره گشته عمدا
مؤمن چنین تمنا هرگز كند؟نگو، نی
چونین نكرد مانی، نه هیچ گبر و ترسا
آن بی وفا و غافل، غره شده به باطل
ابلیس وار جاهل، كرده به كفر مبدا
رفت و گذاشت گیهان، دید آن بزرگ برهان
وین رازهای پنهان، پیدا كنند فردا
تخم جهان بی بر، این است و زین فزون تر
كهتر عدوی مهتر، نادان عدوی دانا
بر مقتل ای كسایی، برهان همی نمایی
گر هم بر این بپایی، بی خار گشت خرما
مؤمن درم پذیرد تا شمع دین بمیرد
ترسا به زر بگیرد، سم خر مسیحا
تا زنده ای چنین كن، دلهای ما حزین كن
پیوسته آفرین كن بر اهل بیت زهرا
[1] خلاصه از فرهنگ معين و كتاب «كسايي مروزي، زندگي و انديشه و شعر او»، تأليف دكتر محمد امين رياحي.